آموزش نوین

او از کجا متوجه شده است که نمی تواند ریاضی یاد بگیرد . بدون شک این چنین برداشت او حاصل تعامل وی با مدرسه و خانواده است.

حاصل برخوردها و برداشتهایی است که دیگران با درس شیرین ! ریاضی داشته اند ، می باشد . حاصل برخورد غیر معقول و غیر منطقی دیگران با ریاضی است . این در حالی است که در هنگام تنظیم کتب درسی قدرت ذهنی فراگیران مد نظر می باشد . به عبارت دیگر اگر کلاس دوم را در نظر بگیریم سطح دشواری کلیه ی کتب درسی این پایه به یک میزان می باشد .

به عبارتی دینی دوم به همان میزان دشوار است که علوم برخوردار است . علوم به همان نسبت از سطح دشواری برخوردار است که فارسی برخوردار می باشد و سطح دشواری هدفهای ریاضی نیز به همان ترتیب با سایر دروس هماهنگ است . حال سؤال اساسی این است چرا شاگردان یک کلاس به طور نسبی در درس ریاضی نسبت به سایر دروس ضعیف تر عمل می نمایند ؟

شاید پاسخ مسأله در دو چیز نهفته باشد . اول همان بحث روانی است که باعث شکل گیری نگرش منفی نسبت به ریاضی شده است و به نوبه خود باعث افت توانایی می گردد . دو م به نحوه تدریس همکاران محترم بر می گردد . بعضی از همکاران برخی از درسها را بهترازسایردروس تدریس می کنند . مثلاً علوم را بهتر از فارسی یا دینی را بهتر از ریاضی و ... تدریس می کنند .

این مسأله گویای این است که همکارانی که در تدریس درس خاصی احساس مشکل می نمایند علاوه بر ویژگیهای شخصیتی ، مهارت لازم جهت تدریس آن ماده درسی را در خود به وجود نیاورده اند .

بنابراین وظیفه‌ای که همکاران محترم  در خصوص مسائل طرح شده بر عهده دارند این است که اولاً تلاش کنند نگاه و نگرش منفی شاگردان را نسبت به ریاضی تغییر دهند و به این طریق مقاومت ناخواسته علیه یادگیری ریاضی را کم نمایند . در این راستا باید تلاش کرد عوامل ایجاد ترس و اضطراب و نگرش منفی نسبت به ریاضی را از بین برد و اثرات آنها را بر روی شاگردان به حداقل رساند . از جمله عواملی که بوجود آورنده اضطراب و مقاومت در یادگیری نسبت به ریاضی مؤثر می باشند عبارتند از :

1.   تأکید بر حافظه : وقتی که از کودکان خواسته می شود که اعمال ریاضی را صرفاً با استفاده از قدرت حافظه خویش انجام دهند و به یاد سپاری تأکید می گردد بدون آنکه معنا و مفهوم عملیات و مفاهیم ریاضی برای شاگردان قابل درک باشد در چنین شرایطی کودکان از عهده انجام مسائل و محاسبات ریاضی بر نمی آیند و در نتیجه نسبت به این درس نگاهی منفی پیدا می نمایند .

2.   تأکید بر سرعت : انتقال پشت سر هم مفاهیم ریاضی بدون در نظر گرفتن میزان درک آنها از ناحیه شاگردان موجب می گردد که شاگردان نتوانند خود را با معلم هماهنگ نمایند و در نتیجه از عهده اعمال ریاضی بر نمی آیند .

3.   تأکید بر تدریس مقتدرانه : در تدریس مقتدرانه ارتباط عاطفی معلم و شاگرد ضعیف می گردد و انعطاف پذیری وجود ندارد در نتیجه راه حل و روش همان خواهد بود که معلم می گوید . این روند موجب کاهش علاقه نسبت به ریاضی می گردد .

4.   تأکید انجام تکالیف بدون کمک خواستن : برخی از معلمان به هنگام حل تمرینهای ریاضی از شاگردان انتظار دارند که خودشان به تنهایی و بدون کمک خواستن از معلم و دیگر شاگردان تمرینهایی را حل نمایند . این روش معمولاً محدودیت را در شاگردان نسبت به توانایی هایشان در ریاضی افزایش می دهد .

5.   عدم تنوع در کلاسهای ریاضی : تحقیقات نشان می دهد که عدم تنوع در روشها و مسایل ریاضی رضایت درونی شاگردان را بوجود نمی آورد و در نتیجه نسبت به ریاضی احساس تنفر ایجاد می گردد . معلمان جهت ایجاد نگرش مثبت در شاگردان نسبت به ریاضی علاوه بر آنکه عوامل مؤثر در بروز ترس و اضطراب را مد نظر قرار می دهند  می توانند از راهکارهای متعدد دیگر نیز بهره بگیرند .  آنها می توانند با ایجاد یک محیط آرام و بدون فشار در کلاس درس ، با بیان موارد استفاده ریاضیات در زندگی ، با پرهیز نمودن از رفتارهای تحقیر آمیز ، با استفاده از ابزارهای آوزشی مناسب ، استفاده نکردن از ریاضی به عنوان یک وسیله و ابزار تنبیه ، با بیان زندگی ریاضیدانان بزرگ ، با گفتن معماهای مناسب و جالب ریاضی 1که یافتن پاسخ آنها لذت بخش است ، اهمیت ندادن بیش از اندازه به ریاضی در مقایسه با سایر دروس ، با اختصاص ندادن ساعات دروس دیگر به ریاضی ، با توجیه خانواده ها که نسبت به ریاضی برخورد منطقی و معقول بروز دهند ، با مرتبط ساختن موضوع درسی با زندگی روزمره ، با بحثهای گروهی ، با تحلیل منطقی شکستهای شاگردان و ده ها راهکار دیگر سعی نمایند عاطفه کودکانه را نسبت به ریاضی تغییر دهند به طوری که اهداف ما از آموزش ریاضی در حوزه عاطفی تحقق پیدا کند . همچنین اگر احساس می کنند که در تدریس مفاهیم ریاضی در کلاس مشکل دارند سعی نمایند که مهارتهای خویش را تقویت نمایند. تلاش نمایند هم از نظر علمی به مفاهیم ریاضی تسلط داشته باشند و همچنین در خصوص چگونگی انتقال آن مفاهیم به شاگردان مهارت بدست آورند . 2

     

وجود صفحه های یادآوری در کتب ریاضی و وظیفه معلمان :

یکی از ویژگیهایی که در تنظیم محتوای کتب ریاضی دوره ی ابتدایی مشهود می باشد آوردن مباحثی از بحثهایی که در پایه های قبلی به آنها پرداخته شده بود از کلاس دوم به بعد می باشد .

که با عنوان « یادآوری » آورده شده اند . دلیل گنجاندن چنین صفحه هایی این می باشد که چون قصد آموزش مفهوم جدیدی مطرح می باشد و برای اینکه شاگردان نیز این مفهوم جدید را فراگیرند لازم است که پیش نیازهای آن را بدانند و چون پیش نیازها معمولاً در سالهای پایین تر آموخته شده اند جهت اطمینان از اینکه آیا دانش آموزان به آن پیش نیازها تسلط دارند یا خیر چنین صفحه هایی در کتب ریاضی آورده شده اند .

علاوه بر آنچه که آمد وجود تعطیلات تقریباً طولانی نظیر تعطیلات عید نوروز و تابستان برخی مواقع باعث فراموشی مفاهیم از ناحیه دانش آموزان می گردد که با یادآوری مطالب این مشکل مرتفع می گردد . دلیل دیگری که می توان برای توجیه این صفحات آورد این می باشد که امکان دارد برخی از شاگردان در پایه های قبل که مطالب مربوط به یادآوری ها در کلاس تدریس می شدند از لحاظ رشد شناختی به آن مرحله نویسنده بودند که آن مفهوم را یاد بگیرند با یادآوری آن مطالب این امکان برای آنها فراهم می شود که فرصتهای از دست رفته را جبران نمایند .

وظیفه‌ای که معلمان در مقابل صفحه های یادآوری دارند این است که ابتدا با روش پرسش و پاسخ میزان یافته های شاگردان را در خصوص موضوع مورد بحث صفحه یادآوری مورد ارزیابی قرار دهند . اگر احساس نمودند که دانش آموزان به مفاهیم مورد نظر تسلط دارند و ‌آنها را می دانند در آن صورت ضمن بیان دستورالعمل  کار به شاگردان در خصوص صفحه مورد نظر و نظارت بر عملکرد شاگردان و رفع اشکالات احتمالی برخی از شاگردان به صورت فردی از تدریس صرف نظر می نمایند به عبارت دیگر در این صورت  صفحات یادآوری نیاز به آموزش و تدریس ندارند .

اما چنانچه معلمی احساس نماید که اکثریت دانش آموزان به مفهوم مورد نظر تسلط ندارند و دارای اشکالات اساسی می باشند در آن صورت باید معلمان ضمن استفاده از مراحل تدریس آن مفهوم را با فرض اینکه برای اولین بار تدریس می نمایند تدریس نمایند